De perfecte voetbalschoen, deel 1: blessurepreventie

Alle voeten zijn anders. Zelfs je linkervoet kan van je rechtervoet verschillen. De verschillende soorten voeten kunnen worden ingedeeld in drie categorieën:

1. Platvoeten: de voet is weinig gebogen, de hele middenvoet raakt de bodem. De zijkanten van de voet zijn vaak in meerdere mate uitgezakt. Een platvoet heeft een groot draagvlak en vereist daardoor weinig steun. Normale schoenen met een wat breder model voldoen meestal. Bij voorkeur in combinatie met voorgevormde inlegzolen.
   
   
2. Holvoeten: een holvoet is sterk gebogen, de middenvoet raakt de bodem niet. Een holvoet heeft meestal een hoge wreef. Holvoeten hebben veel schokdemping nodig.
   
   
3. Knikvoeten: bij knikvoeten wijzen hielen en enkels naar binnen toe. Bij knikvoeten is een goede hielkap van extra belang. De hielkap moet goed aan de hielen aansluiten om zijn stabiliserende functie uit te kunnen oefenen.

4 TIPS VOOR VOETBALSCHOENEN DIE PASSEN BIJ JOUW VOETEN

1. De lengte: Er moet ongeveer 5-10 mm ruimte zijn tussen je langste teen en de neus van de schoen, zodat je voet ruimte heeft voor een goede afwikkeling. Gek genoeg dragen voetballers die veel wend- en keerbewegingen moeten maken, graag schoenen die een maat te klein zijn omdat ze dan meer balcontrole zouden hebben en beter gevoel hebben met de ondergrond. Te strakke schoenen zullen echter snel uitlopen, waardoor de stabiliteit afneemt.
   
   
2. De breedte: Je voet moet op alle plaatsen goed omsloten worden (ook om de voorvoet). Als je voet voor in de schoen gaat schuiven, zal dit stop- en startbewegingen en de stabiliteit rond je voet geen goed doen. 
   
   
3. De hielkap: Na het strikken van de schoen moet de hiel zo goed omsloten zijn dat er aan weerszijden geen vinger meer tussen past. De hielkap moet zo hoog zijn dat hij de hele hiel omvat, maar niet vervelend in je achillespees prikt. Tijdens het lopen mag de hiel niet in de hielkap op en neer schuiven. Kortom, je voet moet comfortabel en goed ondersteund aanvoelen. Moderne voetbalschoenen hebben vaak een laag vallend hakgedeelte en worden
   veel gedragen door topvoetballers. Voor hen weegt het presteren zwaarder dan de bescherming van de enkel (hoe minder het gewicht aan de voeten, hoe sneller ze kunnen lopen). Voor het jeugdvoetbal en de grote massa amateurvoetballers geldt dit niet. De bescherming van de enkel weegt hier zwaarder dan de prestatie. 
   
   
4. De tenen: Voor in de schoen moet genoeg ruimte voor je tenen zijn, zodat de bovenkant van de schoen niet over de bovenkant van je voet/tenen schuurt waardoor je blaren of eelt kunnen ontstaan. Dit is vooral belangrijk als je voeten nog groeien. Te ruime schoenen zorgen voor een verhoogde kans op enkelblessures en te krappe of te smalle  schoenen geven dan meer kans op overbelasting van de voetspieren en de voetpezen.

HET JUISTE NOPPENPROFIEL

Een voetbalschoen moet een stevige grip hebben op de grond. Is het soort en aantal noppen niet aangepast aan de ondergrond, dan glijd je weg (dit gebeurt bij met kleine noppen op een glad zacht veld), of blokkeert je voet (dit gebeurt bij  lange noppen op een zachte ondergrond). Dit veroorzaakt spierverrekkingen of spierscheuren die je met de juiste noppen dus kunt vermijden. De grip op het veld wordt onder meer bepaald door het noppenprofiel in combinatie met je gewicht (hoe zwaarder je bent, des te meer grip je hebt). Versleten noppen of een noppenprofiel dat niet past bij de speelomstandigheden kunnen het risico op blessures vergroten. 

VUISTREGEL: de noppen op de voorvoet zijn altijd een maat kleiner dan op middenvoet en hakgedeelte

• Te lange noppen op een zachte ondergrond fixeren het standbeen in de bodem, waardoor verdraaiing van het kniegewricht het gevolg kan zijn. In ernstige gevallen leidt dat tot (grote) beschadiging van het gewricht die dan vaak uitgebreide medische behandeling vergt of zelfs tot blijvende invaliditeit kan leiden.
  
  
• Te lange noppen op een harde ondergrond leiden tot een verminderde stabiliteit, waarvan vooral enkelverstuikingen het gevolg zijn.
  
  
• Te kleine noppen op een glad, zacht veld verhogen het risico op wegglijden, waardoor eerder verrekkingsblessures van spieren en pezen kunnen ontstaan.

Wanneer je een ander merk van voetbalschoenen koopt en je krijgt last van je voeten, ga dan na of dit komt door de positie van de noppen onder je schoenen. De noppen kunnen namelijk drukpunten veroorzaken in de onderkant van je voet, met als gevolg blaren of eeltvorming.

Naast voetbalschoenen met verwisselbare noppen zijn er ook voetbalschoenen met vaste noppen (of carves). Deze schoenen worden door veel jeugdvoetballers en amateurvoetballers gebruikt en het feit dat de noppen niet verwisselbaar zijn levert ook vaak geen problemen op. 

Wanneer kies je welke noppen?

DE AFROLBEWEGING

Bij het lopen komen voeten niet in één keer plat op de grond neer. Ze maken een vloeiende en rollende beweging: de 'voetafwikkeling'. Een looppatroon bestaat uit een supinatielanding (men landt op de buitenkant van de voet) gevolgd door een pronatie (de voet kantelt van buiten naar binnen), tot hij plat op de grond rust, waarna de afzet plaatsvindt (de voet rolt
door, tot hij alleen nog op de bal de grond raakt). Daarmee zet je af voor de volgende stap. Vaak hebben sporters echter een afwijkende voetafwikkeling. Dat kan een oversupinatielanding, een onderpronatie, een overpronatie, een hiellanding en een voorvoetlanding zijn.

Elke afwijking betekent een extra belasting van een ander deel van de voeten, enkels, knieën of onderbenen. Zolang de afwijking niet al te groot is, kan hij door bepaalde schoenkenmerken gecompenseerd worden.

Elke 'afwijking' betekent een extra belasting van een ander deel van de voeten, enkels, knieën of onderbenen. Zolang de afwijking niet al te groot is, kan hij door bepaalde schoenkenmerken gecompenseerd worden. Om te voorkomen dat de voet te veel naar binnen kantelt (overpronatie) is het van belang dat je schoen voldoende stabiliteit en ondersteuning biedt. Zo kan je snelle kap en draaibewegingen maken en wordt de vrijkomende energie optimaal benut. 

De stabiliteit wordt enerzijds bepaald door de zool van je schoen, maar ook door de vorm van de hielkap. De hiel moet goed omsloten en ondersteund worden, zodat je goede controle blijft houden over je voet. Let hier extra goed op als je overproneert tijdens de landing. Bij een voetbalschoen is ook de stabiliteit in de voorvoet erg belangrijk. Na een sprong komt de voorvoet als eerste weer in contact met de ondergrond. Voorkom daarom dat je te veel ruimte rond je tenen hebt, of je veters niet genoeg kan aantrekken rond je voorvoet. Goede vetering van je schoen en een goede ondersteuning van je wreef zijn ook belangrijk ter ondersteuning van de middenvoet. 

SCHOKDEMPING EN INLEGZOOLTJES

Bij het verplaatsen in het veld krijgen de gewrichten van je voeten bij elke landing een dreun te verwerken van twee tot drie keer je lichaamsgewicht. Bij springen is dat zelfs vijf keer. Hoewel het grootste gedeelte van de kracht wordt geabsorbeerd door de bodem (gras heeft een groot schokabsorberend vermogen) is een goede schokdemping in een voetbalschoen ook belangrijk.

De meeste schoenen hebben een platte zool, met weinig schokabsorberend vermogen. Tegenwoordig wordt er wel steeds meer aandacht aan besteed. Goede voetbalschoenen hebben een los binnenzooltje dat zo nodig te vervangen is door een zooltje dat meer aangepast is aan de individuele anatomie van jouw voet. Zorg dat het binnenzooltje zo dun mogelijk is zodat je voet optimaal ondersteund blijft en niet de eigenschappen van de schoen beïnvloed wat effect kan hebben op de speelprestaties. Laat zo nodig een analyse uitvoeren door een deskundige. De sportarts en de sportfysiotherapeut kunnen naar een deskundige in de regio verwijzen.

Bij het verplaatsen in het veld krijgen de gewrichten van je voeten bij elke landing een dreun te verwerken van twee tot drie keer je lichaamsgewicht. Bij springen is dat zelfs vijf keer.

Wanneer je last hebt van blessures is het belangrijk om na te gaan of er door middel van inlegzooltjes aanpassingen te maken zijn aan de schoenen om zo de schokdempende werking te verhogen. Bedenk wel dat dergelijke inlegzooltjes snel hun schokdempende werking verliezen en dat je ze dus regelmatig moet vervangen (bijvoorbeeld eens per seizoen). 

Verder is de relatie tussen lichaamsgewicht van de voetballer en de vereiste hardheid van de tussenzool veel minder simpel dan op het eerste gezicht lijkt. Het loop- en landingspatroon is minstens zo belangrijk: een voetballer die relatief licht is maar 'hoge' stappen maakt en 'stampend' landt, heeft een schoen nodig met net zoveel dempend vermogen als een zware voetballer die minder opveert tijdens het lopen en een meer elastische landing vertoont. Kortom: Ben je zwaar van gewicht, of een ‘loper’, dan is het goed om extra stil te staan bij de demping van de schoen. Goede voetbalschoenen zijn ingedeeld in gewichtsklassen. Vraag hiernaar in de voetbalspeciaalzaak.

HET BELANG VAN HIELSTABILITEIT

Voetbalschoenen moeten comfort bieden en goed passen. Je voet mag niet heen en weer kunnen glijden in de schoen en moet prettig en ondersteunend gevoel geven rond je hiel. Voetbalschoenen moeten je voeten ondersteunen en stabiliteit geven zonder dat het gevoel met de bal verloren gaat. Een stabiele schoen die goede ondersteuning biedt is essentieel voor snelle kap- en draaibewegingen. Zorg ervoor dat vooral je hiel goed ondersteund wordt. Je zult daarmee betere controle over je bewegingen hebben en je voorkomt enkelverzwikkingen, achillespeesontstekingen en knieklachten.

Lees de volgende weken ook delen 2 en 3 van onze reeks over de perfecte voetbalschoen: 

DEEL 2 : De juiste voetbalschoen op basis van jouw positie.

DEEL 3 : Het onderhoud van je voetbalschoenen.

Dit artikel kwam er in samenwerking met Mario Lermitte, soccercoach en schrijver. Blog op : www.lermitte.be