Weg met de weegschaal, hier is DEXA!

In een sport waar mensen veel spiermassa kweken – en voetbal is daar een voorbeeld van, zeker wat de benen betreft – focus je beter op je vetpercentage, je spiermassa en de rest van je lichaamssamenstelling dan op je gewicht of je BMI.

BMI STRAFT GESPIERDE VOETBALLERS

Als jonge, gespierde voetballers hun Body Mass Index berekenen - de lichaamsmassa in kilogram gedeeld door het kwadraat van de lengte in meter – dan komen ze in nogal wat gevallen uit op een BMI die tegen 25 aanschurkt of zelfs nog iets hoger ligt. Vreemd voor zo’n atletisch gebouwde sporter, want 25 is de grens tussen normaal gewicht en licht overgewicht. Hoe kan dat? Wel, voetballers die regelmatig en intensief trainen, bouwen spiermassa op terwijl ze hun vetmassa afbouwen of laag houden. Vet wordt dus vervangen door spieren, die per kubieke centimeter zo’n 15 procent meer wegen dan vet. Dat verklaart waarom veel voetballers die geen grammetje vet te veel lijken hebben, toch een BMI kunnen hebben die in theorie correspondeert met beginnend overgewicht.

DEXA: GOUDEN STANDAARD

Wat leren we daar uit? Dat je als voetballer je weegschaal beter buiten gooit. Door in plaats daarvan om de paar maanden na te gaan hoeveel vet- en spiermassa je hebt, hou je een overzicht van je lichaamssamenstelling én kun je het effect van je trainingen monitoren. Zo is voor een mannelijke twintiger een vetpercentage van 15% normaal. Voor een vrouw mag dat 10% meer zijn.

De beste manier om je lichaamssamenstelling te bepalen, is met een DEXA-scan. DEXA (Dual Energy X-ray Absorptiometry) is wetenschappelijk gezien de gouden standaard voor bepaling van de botdichtheid en voor meting van de weefsels en hun verdeling over het lichaam. Er bestaan nog andere methoden dan DEXA om je vetpercentage te laten bepalen, zoals huidplooimetingen of bio-impedantie, maar die technieken zijn bewerkelijker, minder nauwkeurig of zeggen weinig over de locatie van verschillende weefselsoorten in het lichaam.

Een DEXA-scanner is een apparaat dat met een lage dosis röntgenstraling toont hoe sterk je botten zijn, hoeveel vet en hoeveel spiermassa je hebt, hoe die weefsels verdeeld zijn over je lichaam en of er asymmetrieën zijn, verschillen tussen bijvoorbeeld je linker- en je rechterbeen. Bij “eenzijdige” sporten als voetbal kan zo’n onbalans het risico op blessures verhogen.

RUSTMETABOLISME

Aan de hand van een DEXA-scan kun je dus goed zien hoe de verschillende weefsels in je lichaam veranderen als gevolg van aanpassingen in je voedings- of trainingsgewoonten. Nog interessant is dat je met een DEXA-scan je rustmetabolisme (RMR of resting metabolic rate) kunt laten berekenen. De RMR is het aantal calorieën dat je verbruikt in rust, om je lichaam in stand te houden. Die RMR maakt het grootste deel van je totale dagelijkse verbruik uit. Het is mogelijk je rustmetabolisme te verhogen, maar daarvoor moet je natuurlijk wel eerst weten wat je RMR is. Dat kan met een DEXA-scan.

BEENLENGTEVERSCHIL EN REVALIDATIE

De technologie biedt nog andere voordelen voor voetballers. Een DEXA-scanner kan een eventueel beenlengteverschil opsporen, wat soms een verdoken oorzaak van problemen is. Voorts kan DEXA een nuttige tool zijn tijdens een revalidatietraject. Verminderde activiteit door blessure of ziekte kan immers gewichtstoename of verlies van spiermassa veroorzaken. Deze functie is vooral nuttig als je vooraf een baselinemeting hebt laten doen, zodat je weet wat je lichaamssamenstelling is wanneer je fit en blessurevrij bent. De baselinescan die je op dat moment laat nemen, kun je later opnemen in je revalidatiedoelen.

ALMEER MEER VOETBALLERS GEBRUIKEN DEXA

In het buitenland maken al veel voetballers en voetbalclubs regelmatig gebruik van DEXA, maar ook bij ons zien almaar meer sporters de meerwaarde van deze technologie in. Zij kunnen op diverse plaatsen in Vlaanderen terecht voor een scan. In Westerlo beschikt het kenniscentrum voor sportmedische technologie Perform2Achieve over het neusje van de zalm: een Lunar iDXA-apparaat, het vlaggenschip van General Electric.

KLAAR IN 7 MINUTEN

De scan duurt zo’n 7 minuten, is volstrekt veilig voor de sporter en vergt geen speciale voorbereiding. Een scan kan na afspraak en kost 50€. Er zijn testcentra waar de basisprijs iets lager ligt, maar daar zijn de resultaten beperkt, tenzij je extra’s betaalt. Met een scan op de Lunar iDXA van Perform2Achieve  zijn alle mogelijke nuttige parameters in de prijs begrepen en kom je niet voor verrassingen te staan, tenzij blijkt dat je minder of juist méér vet aan boord hebt dan je altijd had gedacht…