Video of taktiekborden gebruiken bij een training: een goed idee volgens de wetenschap

Deze beelden zijn gemaakt bij AS Roma, de nieuwe club van José Mourinho. Hij staat hier met zijn selectie te kijken naar fragmenten uit een wedstrijd. Maar wat is nu het effect van een videoscherm naast het veld? Het antwoord op deze vraag is simpel. Coaches kunnen door middel van visuele feedback duidelijk aangeven wat ze graag verbeterd willen zien. In het boek van Mark Tichelaar, ´Lezen weten en niet vergeten´, kwam echter ook een andere interessante invalshoek naar voren. Tichelaar stelt namelijk dat onze hersenen continue bezig zijn om informatie aan elkaar te verbinden en te relateren aan informatie die ze eerder hebben opgeslagen. Lukt dit niet, dan wordt begrijpen en onthouden een stuk lastiger.

Onze hersenen zijn continue bezig zijn om informatie aan elkaar te verbinden en te relateren aan informatie die ze eerder hebben opgeslagen. Lukt dit niet, dan wordt begrijpen en onthouden een stuk lastiger.

In de basis zijn onze hersenen een verzameling van hersencellen die met elkaar verbonden zijn. Hierdoor is het makkelijker om informatie te relateren aan andere kennis. Neem bijvoorbeeld een trainerswissel. De nieuwe trainer wil enkele tactische wijzigingen doorvoeren. De voorkennis van de ´oude´ trainer kan helpen bij het beter begrijpen van de nieuwe ideëen. Wat er dan gebeurt is dat hersencellen die gerelteerde informatie bevatten, geactiveerd worden. Hierdoor kan de nieuwe informatie daar makkelijker aan gekoppeld worden, waardoor spelers informatie sneller begrijpen en langer onthouden. De nieuwe trainer bouwt dus sowieso voort op de door de spelers opgebouwde voorkennis van de oude trainer.




Een andere techniek die Tichelaar in zijn boek aanhaalt is het 'Grote Plaatje'. Hiermee bedoelt hij het opnemen van informatie sneller gaat als onze hersenen weten wat het totaalplaatje is. Dit is ook onderzocht in een wetenschappelijk studie door Bouwer en zijn collega's. Twee groepen studenten moesten een boek van het detectieve-genre lezen. De ene groep kreeg de roman bladzijde voor bladzijde uitgedeeld, waardoor het onmogelijk was om vooruit te bladeren.De andere groep moest verplicht beginnen met het einde. Deze groep wist dus van het begin af aan wie de moord had gepleegd en wat daarvoor het motief was.

De groep die eerst het totaalplaatje kende, had 38% beter begrip en kon beter onderscheid maken tussen de belangrijke en minder belangrijke feiten.

Pas daarna mochten ze de rest van het boek lezen. In de resultaten kwam naar voren dat de groep die het boek bladzijde voor bladzijde had gelezen, daar liefst 30% meer tijd voor nodig had. Ook deze groep scoorde lager op het 'begrip van de tekst'. De groep die eerst het totaalplaatje had gezien, had 38% beter begrip van de tekst en kon bovendien beter onderscheid maken tussen de belangrijke en minder belangrijke feiten. Tichelaar zegt hiermee dan ook dat informatie nooit op zichzelf staat, maar dat het altijd onderdeel is van het groter geheel. Zodra je dit grotere geheel ziet, gaat het leren van losse elementen sneller en beter (top-down).

Door videobeelden van de wedstrijd te gebruiken tijdens de training wordt de context van sommige oefeningen duidelijk. Tichelaar geeft dan ook aan dat als je hier bewust gebruik van maakt door bijvoorbeeld eerst naar het totaalplaatje te kijken voordat je je richt op het onthouden van de losse aanwijzingen, de informatieoverdracht sneller, beter en vooral veel makkelijker gaat.

We begrijpen dat het gebruik van schermen en live beelden niet voor iedere club is weggelegd. Echter het gebruik van een tactiekbord kan in dit opzicht ook zeer zinvol zijn om bijvoorbeeld het grote plaatje te laten zien. Ook hier maakt Julian Nagelsmann veel gebruik van tijdens zijn eerste trainingen bij Bayern Munchen:

Bronnen: Bouwer, G.H., Clark, M.C., Lesgold, A.M., Lesgold, A.m. & Winzez, D. (1969)'Hierachical retrieval schemes in recall of categorical word list', journal of verbal learning and verbal behaviour, 8 (pp. 323-343). Tigchelaar, M. & Spijkers, V. (2017). Lezen, weten en niet vergeten. Houten: Spectrum.

Dit artikel kwam er in samenwerking met Sportbrein.com