Grotere voetballers krijgen sneller een fout tegen!

De verdediger begint kort te schreeuwen naar de aanvaller en de scheidsrechter krijgt ook nog een opmerking en het spel gaat weer verder. Dit soort overtredingen komen vaak genoeg voor in een wedstrijd, maar gebeurt er echt wat of worden grotere spelers onbedoeld zwaarder beoordeeld? Niels van Quaquebeke en zijn collega Steffen Giessner hebben zeven jaar lang onderzoek gedaan naar de geregistreerde overtredingen in het voetbal. De resultaten werden gepubliceerd in: Journal of Sport & Exercise Psychology: van Quaquebeke, N., & Giessner, S. (2010). Hoe belichaamde cognities oordelen beïnvloeden: hoogtegerelateerde attributiebias bij voetbalfouten. 

Het onderzoek van Quaquebeke is gebaseerd op een evolutionair onderzoek waaruit is gebleken dat mensen de grootte in postuur van andere associëren met concepten als 'agressie' en 'dominantie'. Deze gedachtegang is blijkbaar in ons brein 'geprogrammeerd' en de kans is dat we dit onbewust meenemen zodra we een groter persoon tegenkomen. Vervolgens hebben de wetenschappers voetbal gekozen als context om te onderzoeken of mensen langere personen beschouwen als meer agressief. Voetbal is een dynamische sport waarbij het soms lastig is om een daadwerkelijke 'dader' aan te merken. in dergelijke situaties moeten scheidsrechters soms vertrouwen op hun "instinct" om te fluiten. De lengte van een speler kan dan onbewust ervoor zorgen dat er een kaart getrokken wordt, puur uit de bias: Grootte = agressie.

Om deze hypothese te onderzoeken hebben de wetenschappers data verzameld uit verschillende competities. Hierbij gaat het om overtredingen in zeven seizoenen van de UEFA Champions League (32.142 fouten) en de Duitse Bundesliga (85.262 fouten) en de laatste drie FIFA World Cups (6.440 fouten). Voor alle seizoenen, competities en methoden voor het verzamelen van gegevens lieten de analyses hetzelfde beeld zien, wat de aanvankelijke veronderstelling bevestigde: lange en grotere voetballers worden inderdaad vaker verantwoordelijk gehouden voor overtredingen dan kleine voetballers. Daarnaast hebben de onderzoekers ook twee extra waarnemingsonderzoeken gedaan met behulp van voetbalfans. De proefpersonen kregen een foto te zien waarin twee spelers van verschillende lengtes naar een bal in het midden van de foto lieten rennen. Als we hen vertelden dat de grotere speler na de afgebeelde scène op de grond zou liggen, schreven ze dit achteraf echter toe aan toeval of een duik, maar toen we hen vertelden dat de kleinere speler op de grond zou liggen, was het snel de fout van de langere / grotere speler.

De onderzoekers concludeerden dat mensen geneigd zijn om een fout toe te schrijven aan de langste / grootste persoon. Door het lezen van dit leuke onderzoek zijn we er ons meer bewust van wat de impact is van grotere spelers bij overtredingen en de vooringenomenheid die blijkbaar in ons brein aanwezig is. We hebben geen idee of scheidsrechters op de hoogte zijn van dit onderzoek en anders is het wel raadzaam deze kennis te delen. Zie je dus een overtreding gemaakt worden door een fysiek grotere speler bedenk dan of je niet bent gefopt door je eigen brein!

Bronnen:

Dit respectievelijke artikel is gepubliceerd in het Journal of Sport & Exercise Psychology: van Quaquebeke, N., & Giessner, S. (2010). Hoe belichaamde cognities oordelen beïnvloeden: hoogtegerelateerde attributiebias bij voetbalfouten. Tijdschrift voor sport- en bewegingspsychologie , 32(1), 3-2