Dreigt er een pandemie van gokverslavingen in het voetbal?

Dat bookmakers samen tientallen miljarden euros omzet draaien per jaar hoeft niemand meer te verbazen. Zo werd er in 2020 nog gemiddeld voor bijna 20 miljoen euro gegokt pér eredivisie wedstrijd (wereldwijd). Dat maakt een goeie 5,5 miljard euro aan inzet op één seizoen in Nederlands hoogste voetbalklasse alleen! Jaarlijks stijgt het aantal gokaccounts ook aanzienlijk, met opmerkelijke pieken rond grote tornooien. Ter indicatie: tijdens het voorbije EK waagden maar liefst een half miljoen Belgen een gokje op een van de wedstrijden.

Met de komst van de smartphones kan je als toeschouwer in het stadion of thuis voor de buis met één klik een onschuldig gokje wagen. De adrenaline- en dopamineshot krijg je er (niet) gratis bij.

Maar wat maakt gokken op voetbalwedstrijden zo interessant? Daar waar je vroeger een of meerdere wedstrijden invulde op een formulier en indiende bij je krantenwinkel is de drempel om een gokje te wagen anno 2022 helemaal vervaagd. Zo bieden bookmakers tegenwoordig tal van andere manieren om te gokken op voetbal: de zogenaamde microbets. Dit zijn inzetten die je kan plaatsen op een klein onderdeel van de wedstrijd zoals bijvoorbeeld de kans dat er een penalty gefloten wordt in de komende vijf minuten. Met de komst van de smartphones kan je als toeschouwer in het stadion of thuis voor de buis met één klik een onschuldig gokje wagen. De adrenaline- en dopamineshot krijg je er (niet) gratis bij. Daar waar je vroeger als speler van traditionele kansspelen zoals Lotto of roulette goed wist dat je kansen beperkt waren tot statistiek wordt nu de indruk gewekt dat een goede kennis van wedstrijdomstandigheden je winstkansen vergroten, maar op het einde van de rit wint de bookmaker natuurlijk altijd.

ALOM AANWEZIG

Dat gokbedrijven kapitaalkrachtige reuzen zijn die gul zijn als het op sponsoring aan komt bewijst hun ‘aanwezigheid’ in voetbalstadia en op clubshirts- en broekjes. Tegenwoordig zijn ze in een of andere vorm sponsor van maar liefst 16 van de 18 clubs in de Belgische eerste klasse. De uitzonderingen zijn Eupen en Beerschot, waar de oorzaak allicht gezocht moet worden in het feit dat de islamitische eigenaren om religieuze redenen niet in zee willen gaan met gokbedrijven. Anderen profiteren dus mee van de hoogconjunctuur in de gokwereld, met Club Brugge als koploper. Zo is hun sponsorcontract met Unibet maar liefst 3 miljoen euro per jaar waard. Het grootste sponsorcontract uit de clubgeschiedenis. Koploper Union is zelfs in handen van Tony Bloom die met zijn bedrijf Starlizard miljarden verdiende met sportweddenschappen.

In Nederland mag een tiental bedrijven sinds oktober legaal online gokken aanbieden. Maar al jaren is sponsoring door TOTO en Holland Casino alom aanwezig. TOTO is zelfs naamgever van de KNVB beker, en Holland Casino is officieel ‘responsible betting partner’ van het Nederlandse betaald voetbal. En ook hier bestormen de grote spelers de sponsormarkt en heeft Unibet naar verluidt al voorcontracten met Ajax en AZ.

Op Europees niveau is Bwin dan weer koploper. Hun logo is te zien tijdens de wedstrijden en interviews van zowel Europa League als de nieuwe Conference League, alsook op de sociale media en website van de UEFA. “Het partnerschap met Bwin stelt de UEFA in staat om meer openlijk in contact te treden met de sportweddenschappensector en meer toegang te krijgen tot marktinformatie en ondersteuning vanuit zowel een sportintegriteits- als commercieel perspectief,” zegt Bwin op hun eigen site over de samenwerking.

OPVALLENDE OVERNAME

Deze week verscheen een persbericht dat casinogroep Golden Palace in zoektocht naar meer kanalen voor zijn gokproducten een overname heeft gepland van Ubiway dat de bekende Press Shop en Relay winkels omvat. Opvallend als je weet dat Ubiway een afdeling is van bpost, dat dan weer voor meer dan 50% in handen is van de Belgische overheid. Dezelfde overheid die de kansspelsector steeds strengere regels oplegt in een strijd tegen de groeiende problematiek van gokverslaving.

Men houdt ons steeds voor dat reclame voor legale sportgokkantoren niet verboden mag worden omdat gokkers anders verdwijnen in het illegale circuit, maar geen enkele studie wijst dit uit

Bram Constandt - onderzoeker UGent

Het was dus te verwachten dat deze overname stof doet opwaaien en zorgt voor verbaasde reacties bij onder andere Katleen Peleman, directrice van het VAD (Vlaams expertisecentrum rond oa. gokverlsaving): “Hoe meer kantoren, hoe meer kandidaat-gokkers. Wie gaat straks de leeftijd controleren van minderjarigen die via zo’n krantenwinkel een gokje willen wagen?” vraagt ze zich af in Het Belang van Limburg. Ook UGent onderzoeker Bram Constandt maakt zich zorgen: “Men houdt ons steeds voor dat reclame voor legale sportgokkantoren niet verboden mag worden omdat gokkers anders verdwijnen in het illegale circuit, maar geen enkele studie wijst dit uit.”

ENGELAND, SPANJE EN ITALIË

Opvallend is dat de groeiende trend in België en Nederland niet geldt voor de grotere Europese competities. In Italië geldt er al langer een verbod op gokreclame in de sport, al werd dit verbod tijdelijk opgeschort in een poging de financiële schade door corona op te vangen. In Spanje is het sinds oktober 2020 verboden een sponsordeal te maken met gokbedrijven en in Engeland worden de laatste stappen gezet naar een totaalverbod op logos van bookmakers op voetbalshirts. Dit zou normaal gezien moeten ingaan vanaf het seizoen 2023-2024 gezien de vele lopende contracten. Een ingreep die de clubs in de Premier League en Championship naar schatting 100 miljoen euro aan sponsorinkomsten zou kosten. Vorige week nog deed  deed Unsere Kurve, een Duits supportersverbond, een oproep aan de overheid om een verbod op te leggen van gokreclame.

De prijs die hiervoor betaald zal worden in de vorm van meer gokverslavingen en bijhorende problematiek is er een die slechts tijdelijk verantwoord zal kunnen worden

De combinatie van lege clubkassen door corona en een quasi onoverbrugbare kloof met de Europse top zorgen er alvast voor dat in de lage landen de ethiek even opzij geschoven wordt ten voordele van de bookmakers die hun vetpotten willen delen met de voetbalwereld, in ruil voor meer gebruikers van hun gokplatformen. De prijs die hiervoor betaald zal worden in de vorm van meer gokverslavingen en bijhorende problematiek is er een die slechts tijdelijk verantwoord zal kunnen worden, gezien de trend in andere competities waar bookmakers al langer voet aan wal hadden.